عوارض ارتودنسی دندان

درمان ارتودنسی دندان جهت اصلاح بی نظمی دندان‌ها و رفع مشکلات فکی به کار می‌رود و با انجام این درمان از بروز بسیاری از مشکلات دهان و دندان در آینده جلوگیری می‌شود.  در صورتی که این درمان تحت نظر متخصص ارتودنسی انجام نشود و بیمار مراجعات منظم و همکاری های لازم را در طول درمان انجام ندهد ممکن است این درمان با عوارضی همراه باشد.

یکی از نگرانی های مطرح شده در طی درمان ارتودنسی پوسیدگی دندان ها می باشد. اکثر بیماران ارتودنسی از پوسیدگی مینای دندان در زیر وسایل ارتودنسی (براکت های ارتودنسی) نگران هستند  این در حالی است که ا نواحی زیر براکت های ارتودنسی خطر پوسیدگی بالایی ندارند بلکه  تجمع مواد غذایی در اطراف براکت های ارتودنسی و عدم رعایت بهداشت صحیح توسط بیمار، باعث ایجاد پوسیدگی در این نواحی می شود. نصب وسایل ارتودنسی در دهان سبب افزایش گیر مواد غذایی می شود و به همین دلیل رعایت بهداشت دهان و دندان در طی درمان ارتودنسی اهمیت بسیار زیادی دارد. عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان (استفاده روزانه و منظم از مسواک، نخ دندان و مسواک بین دندانی) می‌تواند منجر به  پوسیدگی دندان یا تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد لکه های سفید بر روی سطح دندان ها شود. این لکه‌ها در واقع مرحله قبل از پوسیدگی دندان‌ها می‌باشد.در صورتی که این مشکل برای به یک فرد وجود بیاید و رعایت مستمر دستورات بهداشتی تأثیری در کنترل آنها نداشته باشد، ممکن است متخصص ارتودنسی به این نتیجه برسد که درمان ارتودنسی را زودتر از موعد تعیین شده به پایان برساند و براکت‌ها را بردارد. زیرا اولویت اول برای هر فرد، داشتن دندان‌های سالم است و بعد از آن نوبت به داشتن دندان‌های صاف و مرتب می‌رسد.

همچنین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به حد کافی می‌تواند منجر به بروز بیماری لثه شود. اولین علامت بیماری لثه، خونریزی لثه هنگام مسواک زدن می باشد. عفونت و التهاب لثه می‌تواند باعث پیچیده‌تر شدن فرایند درمان ارتودنسی شود، زیرا سرعت حرکت دندان‌ها در این شرایط کاهش پیدا می کند و روند پیشرفت درمان کندتر می‌شود. در برخی موارد هم عفونت لثه می‌تواند آسیب‌های برگشت‌ناپذیری به بافت‌های حمایت کننده از دندان وارد کند. لذا اولین اقدامی که در هر جلسه ویزیت توسط متخصص ارتودنسی انجام می‌شود بررسی وضعیت بهداشت بیمار و ارائه آموزش‌های لازم می باشد.

یکی از عوارض احتمالی درمان ارتودنسی دندان، تحلیل ریشه می باشد؛ این عارضه به معنای کوتاه شدن طول ریشه دندان می باشد. . در بسیاری از بیماران  این موضوع در حد از بین رفتن جزئی تیزی نوک ریشه‌ی دندان و صاف شدن انتهای ریشه می باشد که این مسئله در بلند‌مدت برای دندان‌ها هیچ مشکلی ایجاد نمی کند. در بعضی از بیماران احتمال وقوع تحلیل ریشه به طور طبیعی بیشتر است مثلا اگر شرایط زمینه‌ای خاصی مثل بیماری آسم یا سابقه ضربه، شکستگی دندان یا اعمال نیروی ارتودنسی غلط وجود داشته باشد احتمال وقوع تحلیل ریشه افزایش می یابد. هر چند احتمال تحلیل و کوتاه ‌شدن شدید ریشه دندان ها در بیماران ارتودنسی کم است ولی آگاهی از این مسئله ضروری است. با دقت در مقدار و مدت اعمال نیروی ارتودنسی می‌توان تا حدود زیادی از ایجاد این عارضه پیشگیری نمود. معمولا داشتن براکت برای مدت زمان بسیار طولانی احتمال بروز این مسئله را بیشتر می‌کند. بسیاری از ارتودنتیست‌ها برای بررسی این موضوع در ابتدا و در اواسط درمان ارتودنسی رادیوگرافی دندان تهیه می‌کنند تا این موضوع را تحت نظر داشته باشند.

پس از درمان ارتودنسی دندان ها معمولا تمایل دارند به موقعیتی که قبل از شروع درمان داشته‌اند، برگردند. به همین دلیل بعد از پایان درمان ارتودنسی نامرئی و ثابت، از ریتینر جهت حفظ دندان ها در موقعیت جدید استفاده می شود. ریتینرها به صورت پلاک های متحرک و یا به شکل سیم‌های فلزی هستند که به پشت دندان‌های چسبانده می‌شوند (فیکس ریتینر). این مرحله از درمان ارتودنسی نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان و کیفیت نتایج نهایی دارد.

اگر  ارتودنسی دندان توسط متخصص ارتودنسی و به طور صحیح انجام شود احتمال بروز عوارض بسیار کاهش می یابد. در اکثر مواقع عوارض ارتودنسی مربوط به درمان هایی است که توسط افراد غیر متخصص و گاهی با هزینه ارتودنسی بالا انجام می شود.

دکتر قدیریان متخصص ارتودنسی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران پس از معاینه دقیق دهان و دندان‌ها و بررسی سابقه بیمار بهترین طرح درمان را ارائه می دهند تا با توجه به وضعیت دندان‌ها و فک‌ها هیچ گونه اثر جانبی یا عوارض نامطلوب بروز نیابد.